گویش مشهدی
مشهدی یکی از لهجههای زبان فارسی به شمار میآید. نوع خالص آنکه خود مشهدیها با نام ?زق? میشناسند، سرشار از واژههای اصیل و کهن فارسی است. این لهجه را در حقیقت عصارهای از فارسی دری میدانند و بسیاری از واژگان گمشده این زبان را میتوان در گفتار عامیانه مشهدیها جست. البته به واسطه اختلاط و ارتباط نزدیک مشهدیها با سایر اقوام، ردپایی از زبانها و گویشهای دیگر نظیر: ترکی، مغولی، افغانستانی، کردی، انگلیسی، هندی، روسی و فرانسوی را میتوان در آن دید. اما امروز آنان که از شهر دیگری به مشهد سفر میکنند، اثری کم رنگ از این لهجه را مشاهده میکنند. چیزی که شاید تنها به برخی محلات خاص این شهر محدود شود.
گویش مشهدی٬ بازمانده لهجه توس قدیم است. گویش پارسی دری معیار دارد و از آنجا که بزرگترین نامه دری ?شاهنامه فردوسی توسی? به لهجه قدیم توس نوشته شده ، دارای ارزش زیادی است.
آشنایی با لهجه مشهدی
ضمایر:
من = مو
تو = تو
او = او
ما = ما
شما = شما
آنها = اونا
برخی از افعال به شکل دیگری تبدیل میشوند٬ به عنوان نمونه ?شدن? به ?رفتن? تبدیل میشود٬ مثال: امشب چه زیبا شدی = امشب چه زیبا رفتی.
(البته شیوهی تلفظ این فعل نیز متفاوت است٬ رفتن ( با فتح ر )= رفتن ( با کسر ر) )
?را? ی مفعولی به ?ره? تبدیل میشو٬ مثال: هیچ کسی مثل من تو را دوست ندارد = هیچ کسی مثل مو تو ره دوست ندِره.
احوال پرسی:
سلام = سلام(selam)
خوب هستید؟ = خوبن؟(khooben)
حالتان خوب است؟ = حالتان خوبه؟(haltan khoobe)
چکار میکنید؟ = چه کار مکنن؟(che kar mokonen)
خوش میگذرد؟ = خوش مگذره؟(khosh megzare)
کلمات مشهدی
برخی کلمات و اصطلاحات مشهدی، به همراه معنی آنها را در زیر مشاهده میکنید:
? سَرکن = تراش
? لِمَشت = کثیف
? اَلِفش = چسبناکی در اثر شیرینی
? خِفتی = گردنبند
? چوری = النگو
? سِله به چُخت دِلنگونه = سبد به سقف آویزان است
? چُوله غِزَک = مترسک داخل جالیز
? توشله = تیله
? چُخت = سقف
? فَلَکه = میدان
? میلان = کوچه
? چُغُک = گنجشک
? کاغذباد = بادبادک
? یَره، یرهگِه = یارو
? ناسوس = تلمبهیِ دوچرخه
? کُلاج = کسی که چشمش چپ است
? مکُش مرگِ ما = اعیانی
? کِلپسه = مارمولک
? جُل جُل = تکان خوردن خفیف
? مِس مِس = معطل کردن
? سُرسُر = یواشکی(مخفی) حرف زدن
? کُخ نریز = اذیت نکن
? کله وَنگ = درگیر شدن
? اُوشتولی = مال مفت٬ مجانی
? ناخون جِله = نیشگون
? بزنقره = جوجه تیغی
? نارنجک = نان خامهای
? اِشکاف = کمد
? یاد داشتن = بلد بودن
? زِنج = چسبناک
? لتِّه = تکه پارچه کهنه
? لاخ (مو) = تار (مو)
? لوخ = حصیر( نی هایی که در بافت نوعی پرده حصیری به کار میروند)
? خُردو = کوچک
? شِرشِره = کاغذکشی
? کچه سگ = توله سگ
? چینگ = منقار
? لوش = لجن
? مورچه گازی = مورچه بیابونی
? ناشور = نشسته
? طاس = کاسه
? دِلَنگون = آویزون
? سرمولات = درب فلزی شیشه نوشابه و امثال آن (که آن را مسطح و صاف کرده باشند)
? اُه یَره = آهای آقا!
? پِندِری = گمان می کنی
? همسِده = همسایه
? پوز = دهان
? خُسبیده = خوابیده
? کَغ = میوه نارس
? وَخِه = پاشو (بلندشو)
شعر مشهدی
شعر زیر، اثری است ماندگار از استاد عماد خراسانی که به لهجه مشهدی سروده شده است:
یَرَه گَه کارِ مو و تو دِرَه بالا میگیرِه ذره ذِره دِرَه عشقت تو دِلُم جا میگیرِه
روز اول به خودُم گُفتُم ایَم مثل بَقیِ حالا کم کم میبینُم کار دِرَه بالا میگیرِه
چَن شَبه واز مثِ چهل سال پیش ازای مرغ دِلُم تو زمستون بِهِنَهٔ سِبزهُ و صِحرا میگیرِه
چَن شَبه واز میدوزُم چِشمامِه تا صُبحه به چُخت یا بِیِک سَم بیخودی مات مِنَهُ، را میگیرِه
تا سحر جُل میزِنُم خواب به سُراغُم نمیاد هی دِلُم مثل بِچَه بِهَنِه بی جا میگیرِه
موگومِش هرچی که مَرگِت چیه کوفتی! نِمِگَه عَوَضِش نِق مِزِنَه ذِکر خدایا میگیرِه
معرکه گیری که مِگَن کار مویه دِفتر عُمر داره صفحه پینجاه میگیرِه
اون که عاشق شده پِنهون مِکِنَه مثل اویَه که سِوار شُتُرَ و پوشتِشِه دولا میگیرِه
کُتا کِردَن دامِنارِ تا بیخِ رون، مَشتی عماد! دیگه مِجنون توی خواب دامنِ لیلا میگیره
ضرب المثل های مشهدی
همسایه که از همسایه بر میگردد میگوید گوسالهات پای سگم را دندان گرفته است
به جایی مُرُم که روی وا ببینُم نِه دِرِ وا
به جایی میروم که روی گشاده ببینم نه در گشاده
دیفال رَه یگ رویه کاگل کِردَن
دیوار را یک رویه کاهگل کردن
منظور: کار را فقط از یک جنبه در نظر گرفتن
مرد به پارو می اَرَه زن به جارو بِدَر مِنَه
مرد با پارو میآورد و زن با جارو بیرون میاندازد
منظور: مرد با زحمت مال میاندوزد اما زن بیملاحظه خرج میکند
نِه خورده و نِه برده گیریفته دردِ گُرده
نه خورده و نه برده گرفته درد گرده
منظور: در کار دخالتی نداشته ولی همه زحمات و زیانها متوجه او شده است
نِدار خرِه داش و مرده شور جمتاسه
ندار خری داشت و مردهشوی جام برنجی بزرگی
منظور: ندید بدید است
ماس بریزه جاش مِمَنَه دوغ بریزه جاش چیمَنَه؟
ماست بریزد جاش میماند, دوغ بریزد جایش چه خواهد ماند؟
یَرَه گَه کارِ مو و تو دِرَه بالا می گیرِه
ذره ذِره دِرَه عشقت تو دِلُم جا می گیرِه
روز اول به خودُم گُفتُم ایَم مثل بَقیِ
حالا کم کم می بینُم کار دِرَه بالا می گیرِه
ایول دست مریزاد
هر اتفاقی که می افته به نفع شماست
بهشت از دست آدم رفت از اون روزی که گندم خورد
فلسفه چهارشنبه سوری به روایت شاهنامه فردوسی
این کلمه زیبا را به خاطر بسپار
آیا می خواهید در یک دقیقه به آرزوی خود برسید؟
تمام اتـفاقات بـدن در طول بیست و چهار ساعت شبـانه روز
نامه زیبا و آموزنده آبراهام لینکلن به معلم پسرش
جملات سیزده گانه جادویی گابریل گارسیا مارکز
پنج مانع برای نرسیدن به آرزوها
چهارده قانون برای اینکه خودتان باشید
متشكرم كه پارهای از زندگی من شده ای
ای دل چه اندیشیده ای در عذر آن تقصیرها
نامه ای از گابریل گارسیا مارکز
به بهانه یلدایی ترین شب بی دلی
مهلت می دهیم ولی آنها را رها نمی کنیم
توصیه برایان دایسون برای داشتن زندگی خوب
پنج خاصیت وجود دارد که اگر به دستشان بیاوری تمام عمرت به آرامش می رسی :
چرا بعضی افراد همیشه موفق هستند؟
باید ها و نباید های 3 گانه زندگی
لذت بخش ترین ها از دیدگاه چارلی چاپلین
زیر گنبد کبود جز من و خدا کسی نبود
هر اتفاقی كه میافتد به نفع ماست
باز این چه شورش است که در خلق عالم است
سخنان امام حسين (ع) در روز عاشوراء
امام حسین (ع) در کلام دکتر علی شریعتی
حرف ها دارم اما ... بزنم یا نزنم ؟
گاهی به نگاهمان نگاهی بیندازیم
ای دل چه اندیشیده ای در عذر آن تقصیرها
30 بلایی که نباید سرخودتان بیاورید !!!
بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست
خداوند بی نهایت است و لا مکان و بی زمان
پانزده درس زندگی که در هیچ مدرسه ای یاد نمی دهند
جملاتی عمیق برای اعتماد به نفس در زندگی
نخواهیم فهمید زندگی را اگر .....
راهکارهایی برای خروج از بحرانی به نام عصبانیت
لذت بخش ترین ها از دیدگاه چارلی چاپلین
چگونه بیشترین لذت را از زندگی ببریم
ای پادشه خوبان داد از غم تنهایی
باید خریدارم شوی تا من خریدارت شوم
توصیه برایان دایسون برای داشتن زندگی خوب
چیز هایی که خدا قول داده و نداده
بزرگ , متوسط , کوچک , شما کدام هستید ؟
باید ها و نباید های 3 گانه زندگی
نامه آبراهام لینکلن به معلم فرزندش
یالوگ های ماندگار سینمای ایران
یار تویی غار تویی خواجه نگهدار مرا
از روی بد شانسی است یا خوش شانسی؟
امروز بهار است، ولی من نمیتوانم آنرا ببینم !!!!!
سی کار در سی ثانیه برای کامیابی
برای هر روز از ماه یک راز وجود دارد ...
جملات عارفانه دکتر شریعتی در مورد عشق
چه كسی می گوید كه گرانی شده است؟
شاید این فواره از اوج به زیر افتادست!
خوشبخت ترین فرد کسی است که بیش از همه سعی کند دیگران را خوشبخت سازد
در مقابل چـــــی ، مثل چــــی باش?؟
صد راه حل فرار از خستگی و سستی در زندگی
داستان کوتاه جوجه عقاب اثر گابریل گارسیا مارکز
پرسیدم..... ، چطور ، بهتر زندگی کنم
آدم های بزرگ،آدم های متوسط،آدم های کوچک
جاده خوشبختی شما از اینجا می گذرد ؟! دیدگاه واقعی
ده راه ساده برای تبدیل جهان به مکانی بهتر
جملات عارفانه دکتر شریعتی در مورد عشق
داستان قاضی القضات شدن شیخ بهایی
پانزده درس زندگی كه در هیچ مدرسه ای یاد نمیدهند
دستورالعمل های ساده برای یک زندگی رؤیایی
وقت اضافی برای خدا.حتما بخونید...
داستان آموزنده کشیش و اضطراب در هواپیما
بهترین لحظات زندگی از دید چارلی چاپلین
چه كسی می گوید كه گرانی شده است؟
10 درس شگفت انگیز از رندگی انیشتین
این کلمه زیبا را به خاطر بسپار
جملاتی منتخب از کتاب لطفا گوسفند نباشید 3
جملاتی منتخب از کتاب لطفا گوسفند نباشید2
جملاتی منتخب از کتاب لطفا گوسفند نباشید1
باید و نبایدهای سه گانه در زندگی
این داستان زیبا را تا آخر بخوانید
محصولی که چیزی از آن کم نمی شود
چه کسی می گوید که گرانی اینجاست
نکات جالب در مورد تاریخ ایران باستان
باز این چه شورش است که در خلق عالم است
کشف یک معجزه الهی توسط دانشمند آمریکایی
دختری که ۵ دقیقه جهان را به سکوت واداشت
اميد بخش ترين آيه قرآن طبق سخن امام علي(ع) كدام است؟
نکته هایی زیبا برای زندگی زیبا
فرمایش امام علی(علیه السلام) به مالک اشتر
پانزده روش فکر کردن افراد موفق
متنی از کتاب یک عاشقانه آرام اثر نادر ابراهیمی
سه گفته از استیو جابز مدیر سابق شرکت اَپِل
انسان فواره ای است که از قلب زمین عصیان می کند
حقایقی زیبا و آموزنده در مورد زندگی
متنی زیبا که ارزش دوباره خواندن را دارد
سروده ای زیبا از حاج محمد تقی فصیح الملک مشهور به شوریده شیرازی
خداوند بينهايت است و لامکان و بي زمان
هفت جا ، نفس خويش را حقير ديدم
از تو بگذشتم و بگذاشتمت با دگران
حقيقتي کوچک براي آناني که مي خواهند زندگي خود را 100% بسازند!!!
داستان زیبای روسپی و راهب از پائولو کوئیلو
انسانی که تنها یک روز زندگی کرد
تو چگونه غرق محبت خالقی که از نگاهی بیم داری؟
توسط دوستاتون خورده می شید یا دشمناتون
نظر جالب یک ریاضیدان درباره زن و مرد
آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا؟
اصول موفقیت از دیدگاه بیل گیتس
نامه چارلی چاپلين به دخترش جرالدين
يکشب دلي به مسلخ خونم کشيد و رفت
چه زماني نبايستي تصميم گيري كرد
چند نكته در رابطه با تصميم گيري
راهبردهاي اجتناب از تصميم گيري
احساسات و تفكراتي كه مانع تصميم گيري صحيح شده و ايجاد ترديد ميكنند
ای عاشقان ای عاشقان من پیر را برنا کنم
تن رهاکن در طریق عاشقی تا جان شوی
جان چه باشد گر نباشد عاشق جان پروری
شبی در خواب دیدم مرا می خوانند
اول از همه برایت آرزومندم که عاشق شوی
کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست
سيزده نكته مهم زندگي و عشق از گابريل گارسيا ماركز
پنج قانون خوشبختي را به خاطر بسپاريد
چهار روش حیرت انگیز جذب کردن دیگران
ما میگوییم حقیقت را دوست داریم اما اغلب چیزهایی را که دوست داریم، حقیقت می نامیم.
اولین روز بارانی را به خاطر داری؟
براستی چه زیبا و پر احساس خداوند این جهان را آفرید
در کارخانه ی خدا ، حتی خدا هم کار می کند
جملات بسيار زيبا مفيد و تاثير گذار
پنج قانون خوشبختي را به خاطر بسپاريد
کلمه ها بر احساسها و اندیشه ها تاثیر می گذارند
هیچ وقت از خودت پرسیدی ؟ قیمت یک روز زندگی چنده؟
به راحتی میشه ولی..............
بیست نکته ی اساسی که احترام شما نزد دیگران را بیشتر می کند
تصاویر ماهواره ای از رنگارنگ ترین نقاط کره زمین
آیا شما هم برای حفظ آبروی دیگران چنین کاری می کنید؟
اسرا ازل را نه تو دانی و نه من
ده نگرش که مانع پیشرفت در زندگی می شود
نکات مهمی که باید در زندگی رعایت کنید
ده درس شگفت انگیز از زندگی انیشتین
سیزده نکته مهم زندگی و عشق از گابریل گارسیا مارکز
شصت نکته خواندنی پیرامون ازدواج
متن کامل سرود ای ایران و تاریخچه
چهار جوابی که زاهد را تکان داد
آسوده کسی که در کم و بیشی نیست
دعای مکارم الاخلاق (زیباترین دعا) 1
اوصاف پارسایان از نگاه علی (ع)3
حاصل عمر گابريل گارسيا مارکز در 15 جمله
چند کلام دلنشین از دالایی لاما
ترجمه آهنگ ان شاء الله ماهر زین
دلت را خانه ما کن، مصفا کردنش با من
داستان زیبای روباه از کتاب شازده کوچولو/آنتوان دوسنت اگزوپری/بخش پایانی
داستان زیبای روباه از کتاب شازده کوچولو/آنتوان دوسنت اگزوپری/بخش اول
یک نفر کز صخره های کوه بالا رفت
سخن از رفتن نیست ، ما همه مهمانیم
نکات مهم زندگی از زبان پرفسور اچ جکسون
برا اونایی که حوصله خوندن قصه خاطره انگیز ماهی سیاه کوچولوی صمد بهرنگی رو دارن
هیچ وقت ، هیچ چیز را بی جواب نگذار!!!
سخنان بزرگان ، جملات حکیمانه و پند های زیبا - بخش سوم
سخنان بزرگان ، جملات حکیمانه و پند های زیبا - بخش دوم
سخنان بزرگان ، جملات حکیمانه و پند های زیبا - بخش نخست
دنیا بیستون است، اما فرهاد ندارد
سخنان پر رمز و راز ارد بزرگ بخش سوم
سخنان پر رمز و راز ارد بزرگ بخش دوم
سخنان پر رمز و راز ارد بزرگ بخش نخست
ای وای بر اسیری کز یاد رفته باشد
هر سد و مانعی می تواند یک شانس برای تغییر زندگی انسان باشد
سنگی مغرور با چشم هایی از عقیق
گل آفتاب گردان رو به نور می چرخد و آدمی رو به خدا
داستانی عبرت آموز در مورد خرافات
چشم مست تو عجب جلوه گه بیداد است
تکرار این جملات عاشق ترتان می کند
آیا خدا هر چیزی که وجود دارد را خلق کرد؟
خدا گفت: در ملکوت من همیشه جایی برای تو هست ، بیا !
صد خصوصیت رفتاری بین افراد موفق
هفت شتباه که شما باهوش ها انجام می دهید
حکایت خسارت دیدن از کتاب گلستان سعدی
من ملک بودم و فردوس برین جایم بود
سرباز و نجات دوست در حال مرگ از باتلاق
كوهنورد ناامید و طناب گره خورده
داستان تار عنکبوت و تنها راه نجات از جهنم
به من یاد بده که چگونه می توانم مثل تو باشم
فرود فرشته ها در دو خانواده ثروتمند و فقیر
شکایت آدم از پروردگار در مورد شیطان و عنایت توبه
شکایت گنجشک پیش خدا از خراب شدن خانه اش
راهب و سامورایی و نشانه بهشت و جهنم
امیرکبیر و ماجرای نکوبیدن آبله و مرگ دو بچه
داستان چنگیزخان مغول و شاهین پرنده
در طوفانها لبخند را فراموش نكنید
خدا دارد مرا در آتش رنج فرو می بر
چگونه جهنم را پر نگه مي دارند ؟
چهار جوابی که زاهد را تکان داد
درسی بزرگ از دونده ای که آخر شد
حتی زمانی که تردید داریم قلب ما در یقین است
سعي کن دست کم نصف ماه رو زندگي کني
هرچه را که در زندگی به دانستن آن نیاز داشتم از کشتی نوح آموختم:
صحبت زیبای قهرمانی که اشتباهی به ایدز مبتلا شد درمورد خداوند
چند سال پيش در جريان بازي هاي پارالمپيك
چرا ما وقتى عصبانى هستیم داد میزنیم؟
دست خط اميركبير خطاب به ناصرالدين شاه
از روی بد شانسی است یا خوش شانسی؟
1271430 بازدید
404 بازدید امروز
747 بازدید دیروز
2563 بازدید یک هفته گذشته
Powered by Gegli Social Network (Gohardasht.com)
Copyright ©2003-2024 Gegli Social Network (Gohardasht) - All Rights Reserved
Developed by Dr. Mohammad Hajarian